คอลัมน์ เศรษฐกิจคิดง่ายๆ

ในโลกของการยื่นขอสินเชื่อ

นสพ.โพสต์ทูเดย์ : วันจันทร์ที่14 มกราคม 2562

ในโลกของการยื่นขอสินเชื่อ หรือภาษา ชาวบ้านคือการยื่นขอกู้กับการพิจารณาคำขอสินเชื่อหรือที่ชาวแบงก์เรียกว่า การพิจารณาสินเชื่อ (ภาษาชาวบ้านการวิเคราะห์เงินกู้) ในบ้านเรานั้นสามารถแบ่งออกได้เป็นช่วงง่ายๆ ตามการพัฒนาดังนี้

1.ช่วงก่อนปี2540 ลักษณะ “เอาหลักประกันมา เอาเงินกู้ไป” ภาษาอังกฤษ No land No loan ผู้จัดการสาขาจะมีอำนาจมาก  คนเข้าถึงสินเชื่อต้องมีทั้งสายสัมพันธ์มีคนแนะนำมีโครงการที่ดีและต้องมีหลักประกันเป็นที่ดิน สิ่งปลูกสร้าง เครื่องจักรและอุปกรณ์ นอกจากนี้คนกู้จะต้องค้ำประกันเป็นการส่วนตัว การ เซ็นสัญญาต้องทำต่อหน้าเจ้าหน้าที่ของธนาคารหรือสถาบันการเงิน

2.ช่วงหลังปี2540 เมื่อเกิดวิกฤต การณ์ทางการเงินใหญ่จนกระทั่งสถาบันการเงินล่มสลายครั้งใหญ่และร้ายแรงเป็นที่สุดนั้น  สถาบันการเงินได้มีการปฏิรูปครั้งใหญ่มาก  ยกเครื่องในเรื่อง การกำกับดูแล  การบริหารความเสี่ยง มีเรื่องธรรมาภิบาลในการจัดการ มีโครง สร้างพื้นฐาน อันได้แก่ ระบบกฎหมายใหม่ ระบบบัญชีใหม่ และต้องมีระบบข้อมูลเครดิตหรือเครดิตบูโร  พระเอกของเครื่องมือในการวิเคราะห์สินเชื่อคือ คะแนนเครดิต หรือ Credit Scoring ถ้าเป็นสิ่งที่เครดิตบูโรทำก็เรียกว่าบูโรสกอร์ถ้าเป็นแบงก์ทำก็เรียกว่าแบงก์สกอร์ สิ่งนี้มีความหมายตามกฎหมายคือ ตัวชี้วัดความน่าจะเป็นในการชำระหนี้ ที่จัดทำโดยเพื่อที่จะเป็นค่าอะไรบางอย่างในการแยกแยะคนที่มาขอกู้ว่าเป็นคนเกรดไหน ดีเลวอย่างไรในการเป็นลูกหนี้ที่ดี/ไม่ดีความนัยของมันคือ
          2.1 มันเป็นตัวชี้วัด จึงต้องมีลักษณะเป็นตัวเลขตัวอักษรที่บอกว่าใครดีกว่าใคร เช่น A AA A1 A2 หรือมีลักษณะเป็นตัวเลข 720 620 350 จากคะแนนเต็ม 900 1,000 เป็นต้น
          2.2 มันสื่อความหมายความน่าจะเป็นในเรื่องการชำระหนี้  เพราะมันคือค่าแสดงว่าคนคนนี้มีโอกาสทางสถิติที่จะไม่จ่ายหนี้ยอมเป็นหนี้ค้างเกินกว่า90 วันกี่คนใน 100 คน ในอีก 12 หรือ 24 เดือนข้างหน้า
          2.3มันต้องถูกทำขึ้นมาตามหลักวิชาการทางสถิติ  ห้ามมั่ว มีการตรวจสอบ มีการทดสอบว่าปัจจัยที่เอามาเป็นตัวกำหนด เอามาเป็นสูตรในการพัฒนามันใช้ได้ มีความสัมพันธ์กับสิ่งที่ต้องการพยากรณ์

3.ยุคปัจจุบันในปีนี้ และที่กำลังจะมาถึงในอนาคตอันใกล้ การพิจารณาให้เงินกู้กับใคร เท่าไหร่ ดอกเบี้ยคิดเท่าไหร่ จะมาจากข้อมูลที่บ่งบอกตัวตน บ่งบอกพฤติกรรมการใช้ชีวิต  พฤติกรรมการ ก่อหนี้ การชำระหนี้ เช่น เอาข้อมูลจากการใช้น้ำ ใช้ไฟ ใช้โทรศัพท์ ข้อมูลจากการโอนเงิน รับเงิน  ข้อมูลในเฟซบุ๊ก ข้อมูลการจับจ่ายใช้สอยบนออนไลน์ข้อมูลการค้าขายบนออนไลน์ของตนเอง เป็นต้น เพราะเรากำลังจะเข้าสู่ยุค การให้กู้โดยอิงจากข้อมูลเป็นหลักสำคัญ

Information Based Lending  คือ คำคำนั้น และคำคำนี้จะเข้ามามีอิทธิพลต่อการเข้าถึง เข้าไม่ถึงสินเชื่อ ในยุค ต่อไปอย่างแน่นอน
          การไม่ต้องมาเจอหน้ากันก็ยื่นขอกู้ได้
          การพิสูจน์และยืนยันตัวตนทำ ผ่านเครื่องมือและไม่ใช่คนในการตัดสินใจ
          การยื่นเอกสารไม่ต้องใช้ตัวจริงเซ็นสด สำเนาเพียบอีกต่อไป แต่ใช้การถ่ายรูปส่งผ่านแอพพลิเคชั่น
          การวิเคราะห์ใช้เทคนิคด้าน วิทยาศาสตร์ข้อมูลและสถิติ
          การทำสัญญาไม่ต้องเซ็นสดอีก ต่อไป
          อนุมัติหรือไม่จะบอกผลได้เร็วมากๆ
          อนุมัติแล้วเงินจะโอนเข้าบัญชีคนขอกู้ได้ทันทีข้ามมิติเวลาและสถานที่ไปเลย

เราจะได้เห็นยุคที่ 3 ของการให้กู้ในปี  2562  อย่างแน่นอน  ตอนนี้เหลือแต่เงื่อนไขใบอนุญาต  และข้อกฎหมายเล็กน้อย สำคัญที่สุดคือตัวคนขอกู้ต้องเข้าใจนะว่า ข้อมูลที่ดีคือหลักประกันนิสัยใจคอของเราในท้ายที่สุด… ขอบคุณครับ

คอลัมน์ เศรษฐกิจคิดง่ายๆ

“คลื่นระลอกใหม่ในทะเลการเงิน”

นสพ.โพสต์ทูเดย์ : วันจันทร์ที่ 7 มกราคม 2562

ท่ามกลางกระแสข่าวปลดพนักงาน เลิกจ้าง ปิดสาขา การปรับตัวไปสู่บริการดิจิทัล แต่คนยังมีบทบาทสำคัญ ที่จะผลักดันองค์กรนั้นให้เติบโตต่อไปได้ โดยเฉพาะในยุคที่เรากำลังก้าวเข้าสู่ “สังคมสูงวัย” อย่างสมบูรณ์ปี 2564 แต่เรื่องที่ผู้เขียนอยากกล่าวถึงในบทความนี้จะได้แก่ คลื่นของการเปลี่ยนแปลงในระบบสถาบันการเงินไทย ในมุมของ ผู้เขียนมีดังนี้

1.จากการที่เรามีโครงสร้าง พื้นฐานการชำระเงินแบบดิจิทัล จะทำให้การต่อยอด รุกคืบของรูปแบบการให้บริการแบบทุกที่ ทุกเวลา หยิบมือถือขึ้นมาทำรายการทางการเงินได้ตลอดเวลา ดังนั้น ธนาคารคงจะกลายเป็นผู้ให้บริการบนแพลตฟอร์มที่ตอบโจทย์การใช้ชีวิตของผู้คนมากขึ้นในปีใหม่นี้บริการใหม่ แปลก และใช่จะมีมากขึ้น

2.การพิสูจน์และยืนยันตัวตนก่อนที่จะได้รับบริการจะเป็นดิจิทัลด้วยเทคนิคแบบใหม่ๆ การใช้ภาพใบหน้า ม่านตา ลายนิ้วมือ การเช็กสอบข้ามแบงก์ จะเข้ามามีบทบาทมากขึ้น การเชื่อมโยงข้อมูลเพื่อพิสูจน์ว่า สมชาย คือสมชายคนนี้ ไม่ใช่สมศักดิ์คนนั้น หรือสมชายตัวปลอม พิสูจน์ด้วยข้อมูลสิ่งที่สมชายมี ด้วยสิ่งที่สมชายเป็น ด้วยสิ่งที่สมชายรู้ มาตอบคำถามของสมชายที่ว่า ผมคือสมชายครับและผมต้องการใช้บริการของท่านโดยไม่ต้องมาเจอหน้ากัน (non face to face) ที่แน่ๆ ตอนนี้กฎหมายธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ที่ว่าด้วยการพิสูจน์และยืนยันตัวตนกำลังอยู่ในการพิจารณาของ สนช.

3.ผู้เล่นในการให้บริการทางการเงินประเภทสินเชื่อจะมีมากขึ้น Peer to Peer Lending คงจะมีใบอนุญาตออกมาแพลตฟอร์มตัวกลางจากจีน เกาหลี สิงคโปร์ คงเข้ามาในตลาดบ้านเราแน่นอน ลูกค้าทั้งมนุษย์เงินเดือน คนค้าขายตัวเล็ก หรือคนที่ไม่มีประวัติทางการเงินแต่มีแนวคิดคงจะมีทางออกในเรื่องแหล่งเงินมากขึ้น อีกพวกหนึ่งคือพวก Technology Company ที่เก่งๆ มีข้อมูลมาก คงจะเข้ามาในตลาดสินเชื่อนี้โดยเฉพาะพวก E-Commerce Platform

4.บทบาทธนาคารหรือสถาบันการเงินของรัฐจะเข้ามามีบทบาทมากขึ้น การลงไปในตลาดล่างที่เข้าไม่ถึงจะคึกคัก ดูจากโครงการบ้านล้านหลัง หรือปล่อยกู้ Taxi จะเห็นได้ว่าดูเหมือนเสี่ยงแต่ไม่เสี่ยงเพราะมีกรอบการกำกับดูแล เข้มข้นขึ้นกว่าในอดีตมาก

5.เครื่องมือทางสถิติที่จะนำมาใช้ในการช่วยตัดสินใจในการอนุมัติสินเชื่อจะอิงกับหลักเกณฑ์มากกว่าดุลพินิจเป็นรายๆ คะแนนเครดิต หรือ Credit Scoring จะเข้ามามีบทบาทมากขึ้นทั้ง Bank Internal Credit Score ที่พัฒนาจากข้อมูลลูกค้าของตัวแบงก์ที่จัดเก็บเอง Bureau Credit Score ที่พัฒนาจากข้อมูลในเครดิตบูโร Alternative Credit Score ที่พัฒนามาจากข้อมูลลักษณะอื่นๆ เช่น จากการใช้โทรศัพท์ พฤติกรรมในโลกออนไลน์ สื่อโซเชียล การจัดอันดับใน E-Commerce Platform ที่เกิดจากตัวเจ้าของข้อมูลเป็นคนสร้างขึ้นมา เครื่องมือพวกนี้จะเข้ามาทำให้กระบวนการสินเชื่อเร็วขึ้นมาก และการก้าวออกจากรูปแบบการให้สินเชื่ออิงหลักประกันจะกลายมาเป็นอิงข้อมูลหรือ Information Based Lending ที่ทางธนาคารกลางสนับสนุนนั่นเอง

6.สุดท้ายคือเรื่องของคน ยุคที่เปลี่ยนผ่านไปสู่ดิจิทัล เราจะเห็นการแข่งขันแย่งชิงคนไอที ดิจิทัลกันดุเดือด สิ่งที่เป็นความท้าทายมากคือไม่สามารถพัฒนาคนให้ทันต่อความท้าทายใหม่ เช่น การเปลี่ยนผ่านไปสู่เทคโนโลยีใหม่ บางองค์กรจึงต้องมีการรับคน (แย่งชิงคน) ที่เชี่ยวชาญในบางด้านที่ขาด เข้ามาจากภายนอก เมื่อทุกอย่างกำลังเปลี่ยนผ่านไปสู่ยุคของดิจิทัล ยุคของเทคโนโลยี และสถาบันการเงินต้องปรับตัวเองให้ทัน ทั้งปรับการให้บริการไปสู่ดิจิทัลมากขึ้น รวมถึงปรับในเรื่องของคนเข้ามาเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะคนไอที คนที่มีความเชี่ยวชาญด้านไอที เทคโนโลยีที่ล่าสุด

7.ผู้เขียนคิดว่า ผู้คนที่มีอายุเกิน 45 ปี และหยุดอ่านหนังสือ พูดกับเด็กๆ ในที่ทำงานแล้วไม่มีใครฟัง (แต่ตัวเองคิดว่าตนเองยังสำคัญอยู่) วันๆ ใช้แต่ประสบการณ์ ความเก๋าเอาตัวรอดในที่ทำงาน พวกได้ครับพี่ ดีครับนาย สบายครับผม เหมาะสมครับท่าน นำเสนอเก่ง หรือพวก NATO, No Action Talk Only หรือพวกนักรบ PowerPoint พวกที่ดีแต่สร้าง Template เก๋ไก๋มาหลอกตาเจ้านายไปวันๆ จะได้คิดว่าตนเองไม่เหมาะกับโลกยุคใหม่แล้ว ไอ้ที่คิดว่าหลังจบงานเกษียณจะไปเป็นที่ปรึกษา คงจะไม่มีใครปรึกษาแล้วล่ะ และจะไปต่อได้อย่างไรกัน

เพราะโลกความรู้และการทำงานแบบใหม่จะไล่ล่า กวาดล้าง และเก็บกวาดพวกหลงยุค หลงฝูง หลงเผ่า ไปกับคลื่นระลอกใหม่ในยุคที่ข้อมูลเป็นเชื้อเพลิงการขับเคลื่อนการเติบโตของธุรกิจ ในอนาคตเราอาจจะเห็นคนต่างชาติมาดูแลงานไอทีของธนาคารพาณิชย์ ธนาคารของรัฐ หรือธนาคารกลางในประเทศสารขัณฑ์ก็ได้นะ (มีความเป็นไปได้นะ… ไม่ได้โม้)

จะเห็นได้ว่าคนยังเป็นเรื่องสำคัญขององค์กร แต่บางองค์กรอาจคิดเปลี่ยน มองว่าคนอาจเป็นต้นทุน แถมไม่มีการสร้างมูลค่าเพิ่มให้บริษัทได้อันนี้คือความผิดมหันต์ ดังนั้นสิ่งที่สำคัญคือ ต้องหาคนที่ใช่ จ้างแพงไม่กลัวแต่อย่าจ้างผิด และบริหารให้ได้ใจเขาแล้วจะได้งานจากเขาแต่ถ้าคิดแบบ อันความสามัคคีนั้นดีอยู่แต่ต้องให้ตัวกูเป็นหัวหน้าแล้วละก็ รับรองว่าจมคลื่นระลอกใหม่ในทะเลการเงินแน่นอน…ขอบคุณครับ

คอลัมน์ เศรษฐกิจคิดง่ายๆ

การทำงาน ธปท. ต้องเร็วและกว้างขึ้น

นสพ.โพสต์ทูเดย์  วันจันทร์ที่ 31 ธันวาคม 2561

“การทำงานของ ธปท.ใน 1 ปีข้างหน้าต้องเร็วและกว้างขึ้น เพราะเศรษฐกิจโลกกำลังเข้าสู่ภาวะปกติและสภาพคล่องลดลง และเรื่องสงครามการค้าและปัญหาภูมิรัฐศาสตร์โลก รวมถึงการเลือกตั้งที่จะมีขึ้น ต้องติดตามความ ต่อเนื่องของโครงการลงทุน เพราะมีผลต่อเศรษฐกิจไทย”
          

คำกล่าวของท่านผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย ที่มีการเผยแพร่ต่อสื่อมวลชนในช่วงสัปดาห์สุดท้ายของปี ได้แสดงให้เห็นถึงภาพของความท้าทายและความไม่แน่นอนในหลายสิ่ง เช่น การเมืองระหว่างประเทศจะมีผลมายังระบบเศรษฐกิจไทย การเมืองภายในประเทศจะเป็นอย่างไรต่อไป
          

แม้แต่เรื่องของสภาวะอากาศและสภาพแวดล้อมอาจจะมีผลกระทบกับเกษตรกรที่มีจำนวน 5.76 ล้านครัวเรือน มีสมาชิก 15.65 ล้านคน ถือครองที่ดิน 12.80 ล้านแปลง สิ่งสำคัญมากๆ คือ เกือบ 40% ของครัวเรือนเกษตรกรไทยมีรายได้ต่อหัวต่อปีต่ำกว่าเส้นความยากจนของประเทศ คือ รายได้ไม่ถึง 3.2 หมื่นบาท/ปี  หากเกษตรกรยังไม่ลืมตาอ้าปากได้ ตราบนั้นความมั่นคงยั่งยืนก็ยากที่จะเกิดในระบบเศรษฐกิจ การเมือง การปกครองได้
          

ท่านผู้ว่าการ ธปท.ได้เผยต่อไปอีกว่าในแผนยุทธศาสตร์ระยะ 3 ปี ธนาคารกลางทำได้แล้ว 65% ประกอบด้วย
          

(1) ระบบการชำระเงิน ซึ่งทำได้เร็วกว่าแผน ทั้งการลดค่าธรรมเนียม การชำระเงินผ่านอิเล็กทรอนิกส์ของภาคประชาชนแต่ในส่วนของภาคธุรกิจยังเดินค่อนข้างช้ากว่าแผน
          

(2) ด้านฐานข้อมูล (Data Analytic)ทำได้ดีและเร็วกว่าที่คาดไว้ ได้มีการนำมาประยุกต์ใช้และต่อยอดออกมาตรการ เช่น เกณฑ์การกำกับดูแลสินเชื่อที่ไม่มีหลักประกัน หรือมาตรการควบคุมอสังหาริมทรัพย์
          

(3) เสถียรภาพระบบการเงิน ความเชื่อมโยงทั้งกระทรวงการคลัง สำนักงานคณะกรรมการกำกับและส่งเสริมการประกอบธุรกิจประกันภัย (คปภ.) สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ที่ต้องสร้างความร่วมมือเพื่อป้องกันไม่ให้ปัญหาลุกลาม
          

(4) ที่ยังไม่ได้ผลและต้องเร่งมือ คือ การเข้าถึงบริการทางการเงินของธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SME)
          

เรื่องของการอนุญาตให้นำ Information Base Lending มาใช้ในการพิจารณาสินเชื่อได้ โดยเฉพาะลูกค้าเอสเอ็มอีขนาดเล็กๆ หรือ SSME ที่เริ่มนำมาใช้มากขึ้น
          

เรื่องสุดท้ายที่สำคัญมากๆ ก็คือ สหกรณ์ออมทรัพย์ที่ยังเป็นความเสี่ยงของระบบ เพราะมีเงินฝากราว 15-20% ของทั้งระบบ ขณะนี้กฎหมายการส่งเสริมและการกำกับดูแลได้ผ่านสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) แล้ว
          

ผู้เขียนขอเป็นแรงใจและขอให้กำลังใจทุกท่านที่กำหนดนโยบายสำหรับความท้าทายในปี 2562  แน่นอนว่า…มันคงไม่ง่าย แต่เชื่อได้ว่ามันจะถูกจัดการได้อย่างเหมาะสมบนความรู้ ความสามารถ และความมุ่งหมายที่จะให้ประเทศของเรา เศรษฐกิจเรามั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืนนะครับ